OPIS ZASOBU
W luźnym oparciu o In the shadows of no towers Arta Spiegelmana
POSTACI:
EUROPA później MAMA MARKA
GROŹBA później MARK BINGHAM później PREZYDENT
PAMIĘĆ
AMERYKA PÓŁNOCNA później CEE CEE LYLES później NAUCZYCIELKA
WIEŻA PÓŁNOCNA później ZIAD później SZEF OCHRONY
WIEŻA POŁUDNIOWA później AHMED później DZIEWCZYNKA
– 1 –
Nigdy nie byłem w Stanach.
parafraza Bruce’a Springsteena
U babci, w mieszkaniu numer 11, w bloku numer 9.
GROŹBA
coś
najpierw wydarzyło się coś
coś miało miejsce
i mamy poczucie
że nie zauważyliśmy
jak to coś
się zbliża
rzecz sama w sobie
terytorium i znaczenie tego czegoś
pozostaje niewysłowione
a język pozwala nam
na bezsilność
kiedy ograniczamy się
do wymawiania daty
jak dziecięcej wyliczanki
ene due rike fake
torba borba ósme
bo to pozwala nam
nie wiedzieć
o czym w zasadzie mówimy
nie wiemy co nazywamy w ten sposób:
9/11 9/11 9/11
wiemy tylko
że wydarzyło się coś
PAMIĘĆ
been to the USA, never been to the USA
I have never been to the USA*
GROŹBA
nie będę ukrywał
że nie jestem zachwycony
że mam to wszystko powiedzieć
ale babcia tego chciała
a babcia ma władzę
skąd babcia ma władzę?
pytam
i chciałbym
żeby wystarczyło odpowiedzieć
że babcia jest terrorystką
i stąd ma władzę
ale to nie takie proste
bo sam jestem terrorystą
i pan
i pani
i państwo
też
boję się
że nie mam nic do powiedzenia
na temat terroryzmu
ale to wszystko będzie o terroryzmie
łatwo się przejęzyczyć
chcę opowiedzieć o babci terrorystce
o mnie terroryście
o tobie terrorystce
Pamięci terroryście
nie żeby od razu
o wszystkich terrorystach
bo nie o palestyńskich
ale o tych naszych
pospolitych
własnych
to będzie też
o zamachach różnych
o wojnie z terroryzmemi tym
że tę wojnę z terroryzmem
terroryści wygrywają
PAMIĘĆ
never been to the USA, never been to the USA
I have
never been to the USA
GROŹBA
poczekaj jeszcze
teraz chcę powiedzieć
o sobie
o swoim wyzwoleniu
z traumy terroryzmu
a ty przeszkadzasz
PAMIĘĆ
never been to the USA, never been to the USA
I have
never been to the USA
GROŹBA
chcesz owinąć mnie
we flagę rocznicy
tamtych wydarzeń
o których chcę pomyśleć
owinąć we flagę
i mnie nią udusić
PAMIĘĆ
never been to the USA, never been to the USA
I have
never been to the USA
GROŹBA
zamykam
z całych sił
oczy
i inne otwory
przez które wnikasz we mnie
chcę zobaczyć te wieże
lśniące wieże
PAMIĘĆ
never been to the USA, never been to the USA
I have
never been to the USA, never been to the USA
I have
never been to the USA, never been to the USA
GROŹBA
te z telewizji wieże
PAMIĘĆ
been to the USA, never been to the USA
been to the USA, never been to the USA
I have
been to the USA, never been to the USA
been to the USA, never been to the USA
I have
been to the USA, never been to the USA
I have
EUROPA
no ścisz to wreszcie!
w kółko i w kółko
trajkotasz kicia
nie byłem w stanach
nie byłem w stanach
PAMIĘĆ
bo nie byłem w stanach
EUROPA
i dobrze
bardzo dobrze
dobrze dobrze
kiciu
ja byłam
zaraz wam opowiem
PAMIĘĆ
opowiada to babcia
co święta
EUROPA
naprawdę?
na pewno wam jeszcze nie opowiadałam
o podróży statkiem
wielomiesięcznej morskiej
którą wypełniliśmy modlitwą
i o wyjściu na brzeg
który wypełniliśmy modlitwą
i o wielkim projekcie
siania cywilizacji
który wypełniliśmy modlitwą
i o wypieraniu amerykańskiego barbarzyństwa
europejskim wyrafinowaniem
które wypełniliśmy strzelając do indian
i ich bizonów
GROŹBA
naprawdę mówiła to już babcia
przepraszam
państwo wybaczą
babcia ma już
swoje lata
EUROPA
na pewno wam jeszcze nie opowiadałam
jak to się stało
że wróciłam
w glorii i chwale
świetle jupitera
GROŹBA
mówiła babcia
że babcię wygnali
EUROPA
tak powiedziałam?
PAMIĘĆ
nikogo już nie obchodzą
babci opowieści
GROŹBA
nie rób babci przykrości
PAMIĘĆ
ale tak jest
mnie to nie obchodzi
bardzo bym chciał
ale nie
GROŹBA
to szczególny dla babci dzień
nie rób przykrości
PAMIĘĆ
to też mnie nie obchodzi
EUROPA
szczególny dzień?
chyba o czymś zapomniałam
czy powinnam teraz
zaśpiewać kolędę?
GROŹBA
to nie to święto
EUROPA
pomalować jajka?
GROŹBA
zimno
EUROPA
poświęcić palmę?
GROŹBA
zimniej
EUROPA
wywiesić flagę?
GROŹBA
lodowato
EUROPA
widzę tort
widzę świeczki
widzę prezenty
przebraliście się
jak koń na dożynki
GROŹBA
ciepło ciepło
EUROPA
ktoś ma urodziny!?
GROŹBA
gorąco gorąco
parzy
PAMIĘĆ
nie
nie ja
GROŹBA
chłodno
coraz cieplej
EUROPA
to moje urodziny?
no co ty?
ja wiem kicia
że wam się wszystkim wydaje
że ja już kuku mamuniu
ale nie wciskajcie mi teraz
że wydałabym własne urodziny
których właśnie nie wydawałam
od zamierzchłych czasów
bo wiecie
co o mnie mówią w świecie?
stary kontynent
stary
rozumiecie?
stary
starzy ludzie
nie obchodzą urodzin
GROŹBA
zapomniała babcia
zaprosiła nas babcia
na urodziny
EUROPA
nieprawda!
PAMIĘĆ
yeah!
pierwsze sto lat
dla babci
EUROPA
dobrze dobrze
bardzo dobrze
kicia
nie bądźcie śmieszni
GROŹBA
babciu
to demencja
ma babcia urodziny
EUROPA
czy kiedykolwiek
przyszło wam do głowy
że ja tylko udaję
tego alzheimera?
nie przyszło
trudno
GROŹBA
to po co te ceregiele?
EUROPA
kicia
tym razem nie zebrałam was tutaj
żeby opowiedzieć wam
o wojnie stuletniej
choć lubię o niej opowiadać
ale nie opowiem wam
jak rozpoczęła się
w 1337 roku
PAMIĘĆ
babciu
nic mnie to nie obchodzi
EUROPA
dobrze dobrze
nie opowiem wam też
o moich arystokratycznych korzeniach
które mają antyczne korzenieo moim nazwisku rodowym
które henryk sienkiewicz
aż trzy razy zamieścił
na kartach swojej powieści
ani o tym
jak na rzecz waszego dziadka
motocyklisty
utraciłam rodowód
i prawa do herbu
i innych sarmackich przypadłości
z rakiem jelita grubego na czele
też nie opowiem
jak poradziłam sobie
w czasie okupacji
w czasie wojny
którą wygrała za nas
wasza ciocia Ameryka
moja droga siostra
i nie zamierzam
opowiedzieć wam ani słowa
na temat pasztetu z zająca
którego mój absztyfikant
rozjechał kiedyś
wracając maluchem
z odległej rosji
i ważył on
10 kilo
zając
nie absztyfikant
GROŹBA
to po co nas babcia
kurwa jego mać
tym razem ściągała?
BABCIA
chciałam wam opowiedzieć o tym
jak kiedyś
prawda wyjdzie na jaw
odpadną te wszystkie styropiany
osłaniające wielką płytę
w której mieszkamy
i ujawni się
jedyny długo skrywany sekret
który długo skrywałam
ja sama
PAMIĘĆ
zaczyna babcia bredzić
GROŹBA
prosiłem cię o coś
zatkaj się
EUROPA
zebrałam was tutaj kicie
moja najbliższa rodzino
żeby wyjawić wam
ten sekret
PAMIĘĆ
no?
EUROPA
jestem martwa
GROŹBA
babcia co święta
powtarza nam to samo
EUROPA
nie kicia
ja co święta powtarzam
że już niedługo nadejdzie taki dzień
że nie spotkamy się już przy jednym stole
ale od dawna
ukrywam przed wami
że jestem martwa
PAMIĘĆ
co to kogo obchodzi?
EUROPA
jestem martwa
GROŹBA
babcia
chce nas postraszyć trochę
tak?
terroryzować?
na szantaże emocjonalne babcię wzięło?
EUROPA
no no no resistance is but vain
and only adds new weight to cupid’s chain
a thousand thousand ways
a thousand arts
the tyrant knows
to captivate our hearts
sometimes he sighs employs
and sometimes tryes
the universal language of the eyes
the fierce with fierceness he destroys
the soft with tenderness decoys
he kills the strong with joy
the weak with pain
no no no resistance is but vain**